Van hersteloord naar christelijk centrum voor GGZ, pastoraat en retraite

Ommezwaai naar GGZ

Hezenberg is vanaf 1946 een plaats geweest waar mensen die in hun leven zijn vastgelopen onderdak en begeleiding krijgen aangeboden. Felix Gimbrère trad in het jaar 2000 aan om met zijn kennis van psychiatrische stoornissen knowhow te geven aan het team van predikanten en pastorale vrijwilligers en om hen bij te staan in het omgaan met de steeds ingewikkelder wordende psychiatrie bij de gasten.

Onderscheid in problematiek
Het werd steeds wenselijker dat de teamleden onderscheid leerden maken tussen mensen die op pastoraal of therapeutisch niveau begeleid moesten worden en mensen met een psychiatrische aandoening. Iemand die er thuis of op het werk eens een tijd tussenuit wil, heeft een andere levensvraag dan iemand die bij herhaling last heeft van heftige depressies. De begeleiders kwamen steeds meer voor de uitdaging te staan om oog te krijgen voor de – vaak onderliggende – persoonlijkheidsproblematiek van de mensen die aankloppen om hulp. Het verrichten van een goede intake werd steeds belangrijker. Met welke problematiek kun je helpen? Maar je moet ook weten waar je grenzen liggen, waarbij je beter kunt doorverwijzen.

Duidelijke visie
In 2017 nam Theo Wolthuis, psychiater en eerste geneeskundige bij Hezenberg, het stokje over. Er kwamen gesprekken met zorgverzekeraars waarin we bespraken dat mensen soms bij herhaling depressief zijn, omdat ze een persoonlijkheidsprobleem hebben, waardoor ze niet kunnen functioneren. Er ontstond een duidelijke visie over welke patiënten we wilden behandelen, welke behandelingen daar voor zijn en welke wetenschappelijke richtlijnen.

Uitdaging
De afgelopen drie jaar hebben we ons steeds meer gericht op Cluster-C persoonlijkheidsstoornissen. We volgen de GGZ richtlijn persoonlijkheidsstoornissen en hebben een verdiepingsslag gemaakt met het therapeutisch klimaat waarmee we werken. Er wordt meer groepspsychotherapie aangeboden en zijn er nu drie zorgpaden met verschillende doelen van behandeling. De uitdaging is om de behandeling van Cluster C persoonlijkheidsstoornissen steeds verder te innoveren.

Wat niet veranderd is
Wat is 75 jaar hetzelfde is gebleven, is dat we nog steeds mensen willen helpen die vastgelopen zijn. Het verschil is dat je in elke tijdspanne je organisatie zo moet inrichten dat je de mensen op de best denkbare manier kunt helpen. Daarbij blijft door de tijd heen zingeving altijd meespelen. Zo was het toen en zo is het nu.

Hoe het in 1946 begon…

Möttlingen
De geschiedenis van de Hezenberg begint in Möttlingen, een dorpje in de buurt van Stuttgart. Halverwege de 19e eeuw was daar als predikant aangesteld ds. J.C. Blumhardt, die bekend is geworden om zijn totale inzet voor het pastoraat. Meer dan 50 jaar later werd in hetzelfde Möttlingen de ‘Rettungsarche’ (Reddingsark) opgericht door een leken-pastor: vader Stanger. Voor veel mensen die aan het leven kapot dreigden te gaan, was die Rettungsarche zowel een laatste strohalm als ook een nieuw begin van leven.

Ds. Wim Plug
In de jaren tussen de beide wereldoorlogen kwam een aantal Nederlanders met regelmaat naar Möttlingen om daar inspiratie op te doen. Eén van hen was ds. Wim Plug. Hij nam het model van ‘Möttlingen’ over en introduceerde het in zijn pastorie in Bredevoort (Gelderland). De toeloop was zo groot, dat Plug en zijn vrouw samen met een aantal geestverwanten na de oorlog besloten een plek te zoeken waar het pastorale werk op grotere schaal kon worden voortgezet. Die plek werd gevonden in Hattem, op de Hezenberg.

Landgoed Hezenberg
In 1851 (ten tijde van ds. Blumhardt) werd in Hattem een prachtig landgoed gesticht door de lokale invloedrijke familie Daendels. Op een natuurlijke zandrug op het noordpuntje van de Veluwe werd een royaal landhuis neergezet met de nodige bijgebouwen: een koetshuis, een paardenstal en een personeelswoning. Rond 1930 gingen de toenmalige nazaten van Daendels failliet. De Hezenberg werd geveild en kwam in het bezit van een Duitse familie. De Nederlandse staat verklaarde na de oorlog alle Duits bezit verbeurd, zodat het landgoed na 1945 onbewoond was. Voor een redelijk bedrag kon de pastorale stichting die door Plug en de zijnen was opgericht het landgoed kopen. En zo is de Hezenberg al vanaf 1946 een plaats waar mensen die in hun leven zijn vastgelopen onderdak en begeleiding krijgen aangeboden. In de eerste tientallen jaren waren het vooral predikanten en pastorale vrijwilligers die de begeleidingstaak op zich namen, later kwamen daar steeds meer professionals uit de hulpverlening bij zoals maatschappelijk werkers en verschillende therapeuten. Het accent verschoof meer en meer van pastoraat naar therapie, maar de christelijke identiteit is altijd vastgehouden.